Time to record! Fabian Prezja, λύσε μας τις απορίες.

Ο Fabian Prezja είναι ένας μουσικός παραγωγος, συνθετης και μουσικός, ενεργός σε ένα μεγάλο φάσμα μουσικών ιδιωμάτων σε διεθνές επίπεδο. Αριστούχος απόφοιτος  Μουσικής Παραγωγής του Univercity of Wales (UK) και αποδεκτης κρατικής υποτροφίας για τις σπουδές του. Έχει συνεργαστεί με διεθνούς φήμης καλλιτέχνες από σχήματα όπως  Diabulus in Musica, Epica,Hangover Hero etc. Παράλληλα με την διεθνή καριέρα του ως μουσικός παραγωγος, έχει δουλέψει ως ραδιοφωνικός παραγωγος στον ΜMR (USA), σε δισκογραφικές εταιρίες όπως Metal Messiah Records και σαν αναλυτής DSP στην LFA (USA) και Gearevu (USA).

- Πώς ήρθες σε επαφή με τη μουσική του Django?

Πρέπει να έχει αρκετά χρονια, δεν θυμάμαι πως συνέβη ακριβώς νομίζω πρέπει να ήταν μέσω του youtube που δόθηκε το έναυσμα να ψάξω την Manouche σκηνή. Η αλήθεια είναι ότι έχω ακούσει και παίξει τόση Gypsy Jazz πια, που πραγματικά αισθάνομαι σαν να ήμουν δεμένος με αυτήν τη μουσική όλη μου τη ζωή!

- Έχεις έντονη παρουσία και στον χώρο του metal. Θεωρείς ότι η gypsy jazz είναι metal κατά μια έννοια;

Ξέρεις ποτε δεν κάθισα να το σκεφτώ ενεργά, ήταν όλα μέσα στο πρίσμα των αγαπημένων μουσικών μου!

Μπορώ να δω όμως την επαναστατική και έντονη ενέργεια που εκπέμπεται και από τις δυο αυτές μουσικές! Το έντονο performance, και την μεγάλη πρόκληση οσον αφορά στην παραγωγή που με τράβηξε έμμεσα να δραστηριοποιηθώ και στις δυο αυτές μουσικές, μεταξύ άλλων!

Ξέρεις υπάρχει ένα περίεργο φαινόμενο με τη Metal και τη Gypsy Jazz, σε καμια από τις δυο  δεν υπάρχει περιθώριο και ανοχή για 'λάθη’, γιατί είναι τόσο χαρακτηριστικές, απαιτητικές και άμεσα αναγνωρίσιμες που απλά βυθίζεται όλο το καράβι με το παραμικρό!

- Ηλεκτρική κι ακουστική μουσική. Έχεις διαφορετική προσέγγιση στη "φιλοσοφία" του ήχου όταν δουλεύεις με διαφορετικά είδη;

Θα σου πω ότι σε γενικές γραμμές τα βασικά μέσα παραγωγής δεν αλλάζουν παρα πολύ, ο τρόπος και η φιλοσοφία του χειρισμού αυτών των μέσων είναι αρκετά διαφορετικός. 

Μιλάμε για δυο τελείως διαφορετικές αγορές και μουσικές αντιλήψεις. Στη δεδομένη ηλεκτρική v/s ακουστική αλλάζει και η ποσότητα του εξοπλισμού που κρίνεται αναγκαία. Όλα αυτά κρίνονται με βάση μια γενική φιλοσοφία που έχω. Η απαρχή της αισθητικής προσέγγισης και γενικής φιλοσοφίας μου σε όλες τις μουσικές συμπεριλαμβανόμενης της jazz manouche, έχει συνήθως να κάνει με το ιδίωμα του μουσικού στυλ, την σύνθεση το ύφος και τα συναισθήματα που θέλει να μεταδώσει ο καλλιτέχνης και πως αυτά με αγγίζουν και προσωπικά. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να έχεις γούστο και αφτί, να μπορείς να ξέρεις με τι έχεις να κανεις, και τι πρέπει να κανεις.

Φυσικά, υπάρχουν κάποιες κλισέ τάσεις που προσωπικά δεν με αγγίζουν καθόλου. Γενικά είναι ο χώρος έτσι που αφήνει περιθώριο σε φτηνά τρικ και ανούσιες προσεγγίσεις. Πιστεύω πως η ομοιομορφία, από όπου κι άν προέρχεται, δεν ωφελεί σε τίποτα κανέναν. 

Αυτό που ουσιαστικά πάντα με ενδιαφέρει ως παραγωγό, είναι να εξασφαλίσω ότι, τα συναισθήματα μεταδίδονται όσο το δυνατόν καλύτερα και το πνεύμα η υφή και η ενέργεια που χαρακτηρίζει την εκάστοτε μουσική να μη χάνονται ποτε. Παράλληλα όμως προσπαθώ να επενδύω το γούστο μου στον ήχο και την προσέγγιση, κάνοντας σίγουρο ότι το αποτέλεσμα είναι μοναδικό και συναρπαστικό για τον ακροατή και για τους μουσικούς που  συνεργαζόμαστε.

- Στο τεχνικό μέρος του θέματος: Πολλές gypsy jazz κυκλοφορίες δεν "ακούγονται" και τόσο gypsy jazz από πλευράς ηχοληψίας και παραγωγής... Γιατί συμβαίνει αυτό;

Θα σου πω, σε γενικές γραμμές αυτό που λείπει από πολλές κυκλοφορίες είναι το πνεύμα και η υφή του ήχου, το χαρακτηριστικό sonic ιδίωμα που προσδίδει τον Gypsy Jazz ήχο απλά δεν είναι εκεί! Υπάρχει ένα ρητό που λέει: ''ό ήχος είναι στα δάχτυλα'', το άλλο μισό του, έπρεπε να λέει: '' αλλα χωρίς την σωστή προσέγγιση ο ήχος δεν είναι πουθενά! ''. Αναπόφευκτα όταν έστω και ένα από τα στοιχεία μιας ολοκληρωμένης δουλειάς λείπει, τα υπόλοιπα στοιχεια υποβαθμίζονται και αλλοιώνονται, κάνοντας το σύνολο ανίκανο να πετύχει τον στόχο. Την μετάδοση των συναισθημάτων και του πνεύματος του ήχου της μουσικής μαζί με τις αισθητικές αξιες που φέρει στον ακροατή.

Τώρα γιατί αυτό συμβαίνει συγκεκριμένα, υπάρχουν πολλοί λόγοι. Ο κύριος λόγος είναι η έλλειψη αφτιού και γούστου, πάνω στην συγκεκριμένη μουσική. Τα τεχνικά skills είναι απλά τεχνικά skills και ουσιαστικά είναι αυτονόητα σε επαγγελματικό - διεθνές επίπεδο (τοπικά γίνεται "του καραγκιόζη ο γάμος", ας μην πάμε εκεί καλύτερα), πολλοί παραγωγοί σταμάτησαν στα τεχνικά, και ουσιαστικά από "παραγωγοί" γίνανε, τεχνικοί στις καλύτερες των περιπτώσεων… δεν έδωσαν τον χρόνο να αναπτύξουν γούστο, αφτί και να τολμήσουν.Oυσιαστικά αυτός είναι ο κύριος λόγος που ακούμε δίσκους Gypsy Jazz με sonics των pix lax, και αν!

- Θα έλεγες ότι στους κλασικούς δίσκους της gypsy jazz στη μετά-Django περίοδο υπάρχουν κάποια "τρικ"-"συνταγές" για το συγκεκριμένο ηχητικό αποτέλεσμα; Τί είναι αυτό που διαφοροποιεί τον ήχο του Stochelo, του Romane ή του Bireli πέρα από το παίξιμό τους; Γιατί ακούμε διαφορετικά τις δουλειές τους;

Δεν θα έλεγα ότι μπορούμε να μιλήσουμε για συνταγές γιατί αυτό θα απέπεμπε σε ένα επαναλαμβανόμενο υπολογισμένο αποτέλεσμα. Παρολαυτά,υπάρχουν συγκεκριμένες διαφορετικές προσεγγίσεις στον καθένα ξεχωριστά! Και οι τρεις μεγάλοι στο manouche ιδίωμα έχουν επενδύσει πολύ χρόνο στην παραγωγή και αυτό είναι που τους διαφοροποίησε σε συνδυασμό με το παίξιμο τους στην συνείδησή μας. 

Είναι πολλά αυτά που μπορούμε να δούμε εις βάθος, θα καλύψω τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών το προσεγγίσεων για έναν μουσικό απ' τούς προαναφερθέντες, φέροντας κάποιες αντιθέσεις που συναντάμε στους άλλους.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα τον Romane στους σύγχρονους δίσκους του. Ο άνθρωπος και ο παραγωγος του λατρεύουν το stereo! Είναι λίγο χιουμοριστικό αυτό το φαινόμενο γιατί οι βασικές και πρωταρχικές επιρροές στην Gypsy Jazz ως ηχητικές πηγές είναι mono. Πιστεύω πραγματικά πως αν μπορούσε να πάει "πέρα από τα ηχεία" o Romane, θα πήγαινε! Βλέπουμε μια τάση διπλών ρυθμών στα άκρα του stereo και όλος ο χώρος στο κέντρο και ενδιάμεσα να είναι εστιασμένος στην solo κιθάρα και το μπάσο. H συχνοτικές τους αποκρίσεις διαφέρουν, τα ρυθμικά είναι σχεδόν σκοτεινά ενώ το μπάσο είναι από τα πιο πλούσια μπάσα σε όλη την manouche σκηνή!

Η solo κιθάρα του Romane λάμπει όσο ακριβώς πρέπει, ώστε να συνεχίσει να είναι συνδεδεμένη με το σύνολο! Just right που λένε! 



Eν αντιθέσει με τον Bireli, αυτές οι αισθητικές αξίες είναι σχεδόν ανάποδες σε συχνοτικό επίπεδο κυρίως! 
Μπορούμε να φανταστούμε αυτό το μοίρασμα στο ηχητικό πεδίο και το συχνοτικό πλατό, ταυτόχρονα, σαν ένα φαρδύ χωνί! Αυτού του είδους η προσέγγιση είναι μεγαλειώδης, θέλει την προσοχή του ακροατή, θέλει να μη είναι backround, έχει κάτι να πει, και πάνω απ' όλα είναι Μοντέρνα! Ας σημειώσουμε ότι ιστορικά καθιερώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον παραγωγο τον Beetles, Sir George Martin!

Βλέπουμε επίσης μια σημαντική πτυχή που αναδεικνύει τον χρόνο και τη λεπτομέρεια που δόθηκαν για τη παραγωγή. Κάθε προσέγγιση προσαρμόζεται σε κάθε κομμάτι ξεχωριστά! Βλέπουμε δηλαδή κομμάτια στους ιδιους δίσκους αυτού του μεγαλειώδους stereo που είναι σχεδόν mono, γιατί αυτό απαιτούσαν όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του κομματιού για να διεκπεραιωθεί ο σκοπός του κομματιού! 

Εν κατακλείδι μπορώ να πω ότι αυτή η προσέγγιση που παρομοιάσαμε με χωνί, έχει χρησιμοποιηθεί κατα καιρούς, με κάποιες διαφοροποιήσεις ή όχι, κι από άλλους παίκτες, ακόμα και από μερικούς από τους άλλους μουσικούς που αναφέραμε όπως ο Rosenberg. Aλλα, την πιο έντονη παρουσία σε αυτήν τη φιλοσοφία και προσέγγιση οσον αφορά στο μοντέρνο στοιχειο που εκπέμπει, την έχει ο  Romane. Είναι ο πιο τολμηρός!

- Ποιά κατά τη γνώμη σου πρέπει να είναι τα στάδια για να κάνει ένας μουσικός που παίζει αυτό το είδος μια πετυχημένη παραγωγή;

Ας δούμε τα βήματα που απαιτούνται σε κάθε παραγωγή, σε γενικές γραμμές. Κάθε διαδικασία έχει τα δικά της παρακλάδια και αυτά τα αντίστοιχα δικά τους. Όλα όμως είναι βασισμένα στο υλικό του καλλιτέχνη και την φιλοσοφία και προσέγγιση του παραγωγου. Aυτά τα στοιχεια είναι η βάση των υπολοίπων. Όλα είναι συνδεμένα μεταξύ τους και εξαρτώνται από τα προηγούμενα, αυτός είναι πάγιος κανόνας.

Προετοιμασία, οργανα, και υλικό -> Ηχογράφηση -> Overdubs/Editing -> Mixing -> Mastering - > Τελικό προϊόν

Τα πράγματα είναι αρκετά ξεκάθαρα όσον αναφορά στην αλληλουχία των διαδικασιών. Στην Gypsy Jazz μπορούμε να κρατήσουμε αυτήν την αλυσίδα χωρίς το editing. Όταν κάθε βήμα είναι σωστά δομημένο και εκτελεσμένο από τον παραγωγο και τον μουσικό, η μουσική θα βρίσκεται στο καλύτερο δυνατό state που μπορεί, από κει και πέρα, η επιτυχία θα φανεί μακροπρόθεσμα. Πάντα μια σωστά δομημένη και εκτελεσμένη αλυσίδα φέρει μια τεραστια εμπορική προοπτική στην μουσική, πέραν όλων των άλλων αξιών που φέρει. Όλες οι διαδικασίες  βασίζονται στον παραγωγο και τον μουσικό, και στο κατά ποσο είναι ικανοί να ανταπεξέλθουν σε υψηλά στάνταρς.

To site του Fabian "Prezja Productions", είναι: www.prezjaproductions.com

Υ.Γ. Με τον Fabian γνωριστήκαμε μέσω net μέσα  από το group για την gypsy κιθάρα στο facebook. Όταν μου ζήτησε κάποια πρωτότυπη δουλειά μου για να "πειράξει", το μόνο που είχα στη διάθεσή μου ήταν ένα πρόχειρο home recording ενός valse που σκάρωνα τότε. Του το έστειλα και το αποτέλεσμα της "παρέμβασής" του μπορείτε να το ακούσετε παρακάτω. Προσωπικά η δουλειά του και η αισθητική του καθώς και η πλήρης εμπιστοσύνη μου στις ικανότητες και στο "αφτί" του είναι οι μόνοι λόγοι που έχω μπει στη διαδικασία να σκέφτομαι μια ολοκληρωμένη προσωπική δουλειά σε συνεργασία φυσικά μαζί του.

Φίλε Fab, ευχαριστώ για όλα.

Μουσικό Χωριό 2013 - Εγαστήρι "La touche manouche"

La touche Manouche - Le Jazz Tzigane

με την Ουρανία Λαμπροπούλου (σαντούρι)

και τον Γιάννη Τζιάλλα (κιθάρα)

"Μια προσέγγιση της jazz manouche, του μουσικού στιλ που προέκυψε από τη σύνδεση της Αμερικάνικης jazz και της τσιγγάνικης μουσικής στην μεσοπολεμική και μεταπολεμική Γαλλία, με κύριους εκφραστές της τον κιθαρίστα Django Reinhardt και τον βιολιστή Stephane Grappelli.

Το σεμινάριο θα περιλαμβάνει παρουσίαση των βασικών αρμονικών δομών (progressions) που απαντώνται στην jazz manouche, ανάλυση συγκεκριμένων standards και διδασκαλία του μελωδικού θέματος και της συνοδείας, βασικές αρχές του αυτοσχεδιασμού - φρασεολογία κι εφαρμογή πάνω στις διδαχθείσες αρμονικές δομές.

Το ρεπερτόριο θα είναι βασισμένο στις συνθέσεις του Django Reinhardt και σε παραδοσιακές τσιγγάνικες μελωδίες.

Η κιθάρα, το όργανο μέσω του οποίο ο Django Reinhardt εδραίωσε την jazz manouche και το σαντούρι, το όργανο πρωταγωνιστής της τσιγγάνικης παράδοσης, συναντώνται σε ένα μουσικό διάλογο-εξερεύνηση των μελωδικών και συνοδευτικών δυνατοτήτων τους.

Το σεμινάριο είναι ανοιχτό σε παίχτες σαντουριού και κιθάρας όλων των επιπέδων."

Γ. Τζιάλλας, Γ. Βακαλούδης, Ο. Λαμπροπούλου, S. Teper,
Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Γκολφινόπουλος

Κάπως έτσι ανακοινώναμε με την Ουρανία Λαμπροπούλου το εργαστήρι που πραγματοποιήθηκε στο Μουσικό Χωριό την δεύτερη περίοδο, από τις 26 Αυγούστου ως την 1η Σεπτέμβρη του 2013, λίγους μήνες πριν. 

Σήμερα, λίγες μόλις μέρες μετά την ολοκήρωση της διοργάνωσης και με την όλη εμπειρία "φρέσκια" στο μυαλό, νομίζω πως έχει ενδιαφέρον να μοιραστώ μαζί σας τις εντυπώσεις μου αλλά και όλο το συναισθηματικό-μουσικό "παρασκήνιο" που στήθηκε μέσα μου κατά την προετοιμασία και καθ' όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης.

Μια από τις έγνοιες που είχα στο μυαλό μου κατά την προετοιμασία, αλλά και κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, ήταν η τελευταία πρόταση της ανακοίνωσης: "Το σεμινάριο είναι ανοιχτό σε παίχτες σαντουριού και κιθάρας όλων των επιπέδων". 

Πώς θα μπορούσαμε να οργανώσουμε με επιτυχία αυτό το σεμινάριο για όλους τους συμμετέχοντες ανεξαρτήτως επιπέδου; Έχοντας μάλιστα υπόψιν πως τα δύο ξεχωριστά "τμήματα" (κιθάρες και σαντούρια) θα πρέπει να εργάζονται και να συν-εργάζονται στο ίδιο ρεπερτόριο χωρίς να μειώνεται το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων, σε ένα μουσικό περιβάλλον που θα πρέπει να ακούγεται οικείο ακόμα και σε αυτούς που δεν είχαν ακούσει ποτέ τους αυτή τη μουσική και ταυτόχρονα να μην είναι βαρετό για εκείνους που είχαν ακούσει ή ακόμα και παίξει manouche σε επαγγελματικό ή ημι-επαγγελματικό επίπεδο.

Πιστεύω πως, ύστερα από πολλή δουλειά που έγινε "στα παρασκήνια" με την Ουρανία, καταφέραμε να οργανώσουμε ένα εκπαιδευτικό υλικό το οποίο να είναι εύκολα προσεγγίσιμο σε παίχτες με μικρή εμπειρία στο όργανο (είτε στην κιθάρα, είτε στο σαντούρι), αλλά που την ίδια στιγμή να είναι και πολυεπίπεδο ώστε να μπορεί να φτάσει κανείς σε βάθος τόσο θεωρητικής ανάλυσης όσο και πρακτικής εκτέλεσης.

Δημήτρης Μυστακίδης

Στο κομμάτι που αφορά στις κιθάρες, θέλω να πιστεύω πως κατάφερα στο μέτρο του δυνατού, να κρατήσω έντονο το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ασχολούνται επαγγελματικά ή ημιεπαγγελματικά με το είδος και δραστηριοποιούνται σε μπάντες που αυτή τη στιγμή διαμορφώνουν τον μουσικό χάρτη της jazz manouche σκηνής στην Ελλάδα. Πιστεύω πως όλοι ανεξαρτήτως επιπέδου έφυγαν από το χωριό έχοντας ανέβει ένα μουσικό σκαλί ψηλότερα, παίρνοντας μαζί τους (τουλάχιστον) κάτι που πριν δεν γνώριζαν (συμπεριλαμβανομένου βεβαίως κι εμού του ιδίου).

Το κομμάτι στο οποίο θα ήθελα να σταθώ γιατί μου έκανε ιδιαίτερα θετική εντύπωση, είναι το ότι καταφέραμε όλοι μαζί να φτιάξουμε μια "παρέα γύρω από τη φωτιά"

Κώστας Μακρυγιαννάκης

(όπου "φωτιά" τα μουσικά αντικείμενα με τα οποία καταπιανόμαστε κάθε φορά), την οποία ο καθένας τροφοδοτούσε με "ξύλα" (=πληροφορίες) και την κρατούσαμε ζωντανή. Αυτή θεωρώ πως ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία όλων μας, το ότι δηλαδή συνδιαμορφώσαμε μέσα από διάλογο και ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών την εκπαιδευτική διαδικασία.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά την φίλη και εξαιρετική συνεργάτη Ουρανία Λαμπροπούλου. Τη διοργάνωση του Μουσικού Χωριού που μας στήριξε σε αυτή μας την προσπάθεια και ιδιαίτερα τον Θύμιο Ατζακά και τον Κώστα Μακρυγιαννάκη. 

Τους εξαίρετους συναδέλφους που μας βοήθησαν στο να πραγματοποιηθεί με τον αρτιότερο δυνατό τρόπο η συναυλία μας και μας τίμησαν με την παρουσία τους επί σκηνής: Δημήτρη Μυστακίδη, Δήμο Βουγιούκα, Κώστα Μακρυγιαννάκη, Δημήτρη Πολίτη, Έλενα Μαλάμου, Tcha Limberger, Renaud Crols.

Κ. Γκολφινόπουλος, Γ. Τζιάλλας, Δ. Πολίτης, Ε. Μαλάμου,
Γ. Παπαβασιλείου, Γ. Βακαλούδης

Τα παιδιά που έκαναν τον ήχο (γειά σου Λεωνίδαααα παιχτούρα) και όλους τους εθελοντές του Μουσικού Χωριού που ήταν δίπλα μας καθόλη τη διάρκεια της διοργάνωσης για να αντιμετωπίσουμε μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα όποτε αυτά προέκυπταν.

Ε. Κουρελάκου, Μ. Σπυράκου, Δ. Βουτσιλά, Β. Αργυρίου

Τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συμμετέχοντες που μας εμπιστεύτηκαν 6 μέρες από το καλοκαίρι τους: Μαριάννα Σπυράκου, Δανάη Βουτσιλά, Shir Teper, Γιάννη Βακαλούδη, Γιάννη Πουρνάρα, Κωνσταντίνο Γκολφινόπουλο, Ελβίρα Κουρελάκου, Γιώργο Παπαβασιλείου, Βένη Αργυρίου.

Ελπίζω να τα πούμε σύντομα!

Γιάννης Τζιάλλας